نقش معنویت در ارتقای کیفیت آموزش عالی: ارائه مدل مفهومی

این مقاله، خلاصۀ پژوهشی است که به منظور ارائۀ مدل مفهومی برای تبیین نقش و اهمیت معنویت در ارتقای کیفیت آموزشعالی انجام شده است. روش تحقیق توصیفی – پیمایشی، از نظر دستاوردها بنیادی- کاربردی، از نظر نحوة گردآوری اطلاعات،کتابخانه ای (چاپی – الکترونیکی) و میدانی است. هم چنین به لحاظ کنترل متغیرها، غیر آزمایشی می باشد. در این پژوهش از دوروش کمی و کیفی به عنوان روش ترکیبی 1 استفاده شده است. در بخش کیفی، با استفاده از مصاحبۀ اکتشافی، پرسشنامه و بررسیادبیات پژوهش به استخراج مهم ترین مؤلفه های معنویت و ارتقای کیفیت آموزش عالی پرداخته شد. در ضمن از آن جایی که در اینپژوهش به آزمون مدل خاصی از رابطۀ بین متغیرها پرداخته شده است، از نوع مدل یابی علّی یا مدل معادلات ساختاری می باشد.سپس هشت مؤلفۀ اصلی همراه با 80 زیر مؤلفه استخراج گردید. نمونه آماری پژوهش، خبرگان و صاحبنظران آموزش عالی بود، لذاتعداد 200 نفر (N1= n1=200) از مدیران گروه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، به عنوان حلقۀ واسط بین مدیرانارشد، اعضای هیئت علمی و دانشجویان به عنوان جامعۀ آماری، به صورت تمام شماری در مرحلۀ پرسشنامۀ اول انتخاب شدند. همچنین تعداد 206 نفر (n=206) از دانشجویان دکتری به عنوان ذینفعان و مشتریان اصلی آموزش عالی با استفاده از جدول مورگان انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامۀ محقق ساخت 80 گویه ای حاوی زیرمؤلفه های چارچوب ادراکی مدل پیشنهادی بود. بهمنظور ارزیابی پایایی پرسشنامه مطالعۀ آزمایشی انجام شد. به این منظور پرسشنامه به چهل نفر از افراد جامعۀ پژوهش ارائه و پساز تکمیل و گردآوری تحلیل شد و برای تعیین همسانی درونی از سؤالات ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید که ضرایب حاصل در رابطه با پرسشنامۀ سنجش هر یک از حیطه های معنویت و ارتقای کیفیت (به ترتیب0.82 , 0.85 استخراج گردید) جهت تعیینروایی پرسشنامه از روایی محتوایی استفاده شد، ضمن این که با کاربرد رویکرد دو مرحله ای و ارزیابی مدل معادلات ساختاری (SEM)تحلیل عاملی تأییدی 3(CFA)روایی سازه پرسشنامه هم مورد تأیید قرار گرفت. در رابطه با پرسشنامۀ دوم نیز به همینروش عمل شد. هم چنین از تحلیل عاملی تأییدی(CFA)برای ارزیابی برازندگی مدل های اندازه گیری متغیرهای نهفته استفادهشد. بر اساس یافته های پژوهش با توجه به مدلt value مقدار t برای این مسیر برابر با8/28 می باشد و از 2 بزرگتر است (t>2) بنابراین اثر مستقیم معنویت بر ارتقای کیفیت آموزش عالی معنادار می باشد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل کیفی و کمی، مدلمفهومی نقش معنویت در ارتقای کیفیت آموزش عالی طراحی و تدوین شد.